Nguy cơ sạt lở đất ven sông Thu Bồn
Theo nhận định của hầu hết bà con sống ở ven sông Thu Bồn, trong số các nguyên nhân gây nên tình trạng sạt lở đất bờ sông dữ dội trong những năm gần đây gây mất đất sản xuất, xói trôi các công trình xây dựng và nhà cửa của người dân có nguyên nhân do nạn khai thác cát sạn bừa bãi, trái phép gây nên.
Bờ sông bị sạt lở.
Tình trạng xói lở đất ven sông phía Nam sông nhánh sông Thu Bồn xuôi về Câu Lâu trước khi ra Cửa Đại mỗi năm một dữ dội hơn. Hàng chục cây số bờ sông suốt từ xã Duy Duy Hải, Duy Vinh ngược lên các xã cánh Tây của huyện Duy Xuyên với nhiều nơi bờ sông dựng đứng. Những vệt đất đổ dài (dấu tích những lần sạt lở) là nỗi thất thần, lo sợ của hàng trăm hộ dân. Thời điểm này mới bắt đầu vào mùa mưa, nhưng nhiều nơi đất đã đổ ầm ầm xuống sông. Mỗi khi có thông tin áp thấp nhiệt đới hay bão lũ được loan báo trên phương tiên thông tin đại chúng, người dân lại lo lắng đứng ngồi không yên. Anh Trần Văn Đà, người dân thôn Trà Đông chia sẻ: “Đất ở giờ còn có bao nhiêu đâu, phía sau là dừa, phía trước là sông nước mà cứ sau mỗi đận mưa thì đất sạt lở thêm. Cứ đà này thì đến đường sá, nhà cửa cũng đổ xuống sông thôi”.
Thuyền khai thác cát sạn ngang nhiên hoạt động giữa ban ngày.
Trở lại với tình trạng khai thác cát trên địa bàn huyện Duy Xuyên, thực tế UBND tỉnh chỉ cấp phép hoạt động 2 điểm tập kết cát, sạn khai thác đó là phía Tây đầu cầu Bà Rén (thuộc Thị trấn Nam Phước) và bãi Kiểm Lâm (thuộc xã Duy Hoà). Thế nhưng nhiều phương tiện vẫn lén lút khai thác cát sạn trái phép trên dòng sông Thu Bồn. Khi chúng tôi đến, những thuyền chở đầy cát, sạn vẫn ngang nhiên hoạt động giữa ban ngày hoặc neo đậu gần bờ. Cát được tời lên đổ vào hàng đàn xe tải bằng các băng chuyền gắn động cơ. Chỉ tính riêng hai bến bãi trung chuyển cát, sạn tại chân cầu Câu Lâu đã có đến chín băng chuyền tải cát với không dưới 50 đầu xe tải chạy suốt ngày đêm để cung cấp cho các công trình xây dựng. Ước tính mỗi ngày người ta lấy đi không thương tiếc từ lòng sông hàng ngàn mét khối cát, sạn. Và hậu quả tất yếu là tình trạng sạt lở mất đất sản xuất, mất nhà cửa của nhân dân ngày càng khốc liệt hơn.
Tình trạng khai thác cát, sạn trái phép trên sông Thu Bồn diễn ra liên tục từ nhiều năm nay, cơ quan chuyên môn, chính quyền địa phương đều biết, nhưng “lực bất tòng tâm”. Bởi lực lượng mỏng, phương tiện ghe thuyền thiếu, dù có tập trung dân quân cơ động tham gia đẩy, đuổi, nhưng hầu hết đều ở trên bờ, không thể bắt quả tang ghe thuyền hút cát, sạn được. Ngay cả khi thuyền cập bờ chuyển cát, sạn, không hiểu sao lại có đủ giấy tờ cấp phép khai thác nên chính quyền không thể xử lý được.